BỆNH DẠI VÀ CÁCH PHÒNG TRÁNH
Bệnh dại là bệnh viêm não tủy cấp tính do vi-rút dại gây ra. Bệnh lây truyền từ động vật bị dại sang người qua vết cắn, vết liếm hoặc vết trầy xước.
Bệnh dại là một trong những bệnh truyền nhiễm vô cùng đáng sợ, vì khi đã lên cơn dại, kể cả là động vật hay con người đều sẽ tử vong. Hàng năm, tại Việt Nam có hơn 70 người tử vong vì bệnh này.
Hiện tại, không có cách điều trị hiệu quả cho bệnh dại sau khi các dấu hiệu lâm sàng xuất hiện. Tuy nhiên, bệnh có thể phòng ngừa được bằng biện pháp tiêm vắc xin, huyết thanh kháng dại.
Thời gian ủ bệnh của căn bệnh này trung bình từ 20 ngày đến 60 ngày. Nếu số vết cắn nhiều, sâu, và vị trí cắn ở gần thần kinh trung ương, hoặc vùng giàu mạng lưới thần kinh như: đầu, mặt, cổ, mặt lưng của bàn tay, đầu chi, bộ phận sinh dục,… thì thời kỳ ủ bệnh sẽ ngắn.
Triệu chứng của bệnh: Có 2 thể bệnh như sau:
* Thể hung dữ: Bệnh nhân trở nên hung tợn, đập phá lung tung, nhanh chóng tiến tới hôn mê và tử vong hoặc kích thích vận động với biểu hiện: Co cứng, run rẩy tứ chi, co giật, co thắt họng và thanh-khí quản, gây triệu chứng sợ nước, chỉ nhìn thấy hoặc nghe thấy tiếng nước chảy cũng gây tăng co thắt họng và rất đau. Tình trạng co thắt này tăng lên mỗi khi có kích thích vào các giác quan như: luồng gió nhẹ, ánh sáng, ...Có thể có ảo giác, mất định hướng, vùng vẫy, cắn xé. Sốt tăng dần, vã mồ hôi, tăng tiết đờm dãi, biểu hiện bằng khạc nhổ, sùi bọt mép, rối loạn tim mạch và hô hấp.
Tất cả các triệu chứng trên xuất hiện thành từng cơn, ngày càng dày hơn, mạnh hơn. Bệnh nhân có thể có lúc tỉnh táo giữa các cơn. Các triệu chứng nặng dần lên, và tử vong trung bình sau 3 đến 5 ngày, do ngừng hô hấp và ngừng tim.
* Thể liệt: Ít gặp hơn. Lúc đầu có thể thấy đau nhiều vùng cột sống, sau đó xuất hiện liệt: Đầu tiên liệt chi dưới, sau đó rối loạn cơ vòng, rồi liệt chi trên. Khi tổn thương tới hành não, thì xuất hiện liệt thần kinh sọ, ngừng hô hấp và tuần hoàn. Tử vong sau 4 đến 12 ngày.
Trung tâm Y tế huyện Châu Phú khuyến cáo cách phòng bệnh Dại:
- Tiêm vắc xin phòng dại bắt buộc cho chó, mèo.
- Vết thương sau khi bị súc vật cắn: rửa ngay với xà phòng, và dưới vòi nước chảy liên tục, trong thời gian khoảng 10-15 phút. Nếu không có xà phòng, có thể rửa ngay vết thương bằng nước sạch, dưới vòi nước chảy liên tục 15 phút. Sau đó, sát trùng bằng cồn, cồn iod,... Không nên khâu kín vết thương. Có thể dùng thêm kháng sinh để chống nhiễm trùng và tiêm phòng uốn ván.
- Tiêm phòng dại: là cách bảo vệ hiệu quả nhất trước nguy cơ bệnh dại.
Tiêm vắc xin: Tương tự các loại vắc xin phòng bệnh khác, tiêm vắc xin phòng dại, có thể gây một số tác dụng phụ như sưng, nóng, đỏ, đau tại chỗ tiêm và tự biến mất trong vòng vài ngày. Vắc xin phòng dại thế hệ mới hoàn toàn không gây ra các biến chứng thần kinh và suy giảm trí nhớ.
Tiêm huyết thanh kháng dại: khi vết cắn rộng, sâu; nhiều vết cắn; vết cắn gần thần kinh trung ương hoặc vùng giàu mạng lưới thần kinh; vết liếm ở vùng da bị tổn thương hoặc niêm mạc; tình trạng con vật lúc cắn có biểu hiện nghi dại, hoặc mất tích, hoặc bị giết chết sau khi cắn, thì tiêm càng sớm càng tốt, tốt nhất là vào ngày đầu tiên khi bị chó, mèo cắn, cùng với tiêm vắc xin phòng dại. Nếu không tiêm được trong ngày đầu, có thể tiêm trong những ngày sau đó, nhưng không muộn quá ngày thứ 7 sau khi tiêm liều vắc xin dại đầu tiên.
Khi bị chó mèo cắn, tuyết đối không tự lấy nọc tại nhà theo các phương pháp dân gian, hay mời những thầy lang về nhà để chữa trị. Phải đến cơ sở y tế để tiêm phòng. Các cách điều trị sai lầm này đã dẫn đến những cái chết đầy thương tâm, đau đớn và đáng tiếc./.
Tổ TTGDSK, TTYT Châu Phú