CHỦ ĐỘNG PHÒNG CHỐNG BỆNH DẠI TỪ CHÓ, MÈO
CHỦ ĐỘNG PHÒNG CHỐNG BỆNH DẠI TỪ CHÓ, MÈO
Chó, mèo là vật nuôi quen thuộc với rất nhiều gia đình Việt Nam. Tuy nhiên, nếu không được tiêm phòng dịch và không được chăm sóc đúng cách, chúng sẽ dễ trở thành “thú dữ”, gây hại đến sức khỏe của con người, là mối nguy hiểm tiềm tàng ngay bên cạnh chúng ta nếu còn chủ quan và thiếu ý thức trong việc nuôi và tiếp cận với chúng. Vì vậy, ngay bây giờ chúng ta hãy hành động ngay…vì chính sức khoẻ của chúng ta, người thân và cộng đồng!
Mặc dù các ngành chức năng liên tục khuyến cáo về việc tiêm vaccin dại, tuy nhiên ở nước ta vẫn có rất nhiều ca tử vong thương tâm do bị chó dại cắn. Bên cạnh đó, số ca tử vong vì bệnh dại có xu hướng tăng đặc biệt là vào mùa nắng nóng.
Mỗi năm có 2 đợt tiêm phòng dại cho chó, mèo, tuy nhiên kết quả tiêm phòng vaccin dại cho chó, mèo nuôi trên địa bàn xong vẫn còn thấp so với kế hoạch đề ra.
Đối với những người bị chó, mèo dại cắn, khi đã lên cơn dại, người bệnh chắc chắn sẽ tử vong 100%. Điều đáng nói, các ca tử vong vì bệnh dại chủ yếu là do chó, mèo của gia đình hoặc hàng xóm cắn. Chính tâm lý chủ quan “chó nhà” nên đã dẫn đến nhiều hậu quả đáng tiếc. Đại đa số là trẻ em và người già bị chó cắn và có nhiều ca tử vong do chó dại cắn là trong độ tuổi thanh niên, trung niên. Đây là một thực tế đáng báo động đỏ trong toàn dân!
Bệnh Dại là bệnh viêm não tủy cấp tính do virus Dại gây ra, lây truyền từ động vật sang người chủ yếu qua vết cắn, cào, liếm của động vật mắc bệnh. Bệnh thường lưu hành ở các nước thuộc khu vực châu Á và châu Phi. Tại Việt Nam, bệnh Dại lưu hành ở nhiều địa phương trong đó chó nhà là nguồn bệnh chủ yếu chiếm đến hơn 90%, sau đó là mèo nhà.
Thời gian ủ bệnh thường từ 10 ngày - 03 tháng, có thể kéo dài đến hàng năm. Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào tình trạng nặng nhẹ của vết cắn, vị trí vết cắn có liên quan đến nơi có nhiều dây thần kinh, khoảng cách từ vết cắn đến não, số lượng virus xâm nhập. Vết cắn càng nặng và càng gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh càng ngắn.
Cho đến nay bệnh Dại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, người bị bệnh Dại gần như tử vong 100%. Bệnh Dại nguy hiểm nhưng đã có vaccin phòng và người dân hoàn toàn có thể phòng tránh được bệnh Dại.
* Triệu chứng:
Người bị mắc bệnh dại được chia thành 2 thể bệnh lâm sàng:
- Thể điên cuồng (hung dữ): thường biểu hiện triệu chứng gào thét, tăng cảm giác của các giác quan, sợ gió, sợ nước nên thường được gọi là bệnh sợ nước, bị hoang tưởng, đập phá, co thắt thanh quản...
- Thể bại liệt: bệnh nhân thường nằm im lìm, hay có liệt hướng lên, liệt hô hấp.
Tất cả các bệnh nhân lên cơn dại đều bị tử vong sau 7 -10 ngày.
* Để chủ động phòng chống bệnh Dại, người dân cần thực hiện tốt các biện pháp sau:
- Tiêm phòng đầy đủ cho chó, mèo nuôi và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y.
- Không thả rông chó, mèo; chó ra đường phải được đeo rọ mõm.
- Không đùa nghịch, trêu chọc chó, mèo.
- Khi bị chó, mèo cắn, cào cần:
+ Rửa kỹ vết thương bằng nước và xà phòng đặc liên tục trong 15 phút ngay sau khi bị cắn, nếu không có xà phòng thì phải xối rửa vết thương bằng nước sạch – đây là biện pháp sơ cứu hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh Dại khi bị chó, mèo cắn.
+ Sau đó tiếp tục rửa vết thương bằng Cồn 70%, Cồn iod hoặc Povidone, Iodine.
+ Hạn chế làm dập vết thương và không được băng kín vết thương.
+ Đến ngay Trung tâm Y tế gấn nhất để được tư vấn và tiêm phòng Dại kịp thời. Chỉ có tiêm phòng mới ngăn ngừa không bị bệnh Dại.
+ Tuyệt đối không dùng thuốc nam, thuốc dân gian gia truyền, không tự chữa, không nhờ thầy lang chữa bệnh Dại.
+ Trẻ em khi bị chó mèo cắn cần báo ngay cho cha mẹ biết để xử lí kịp thời.
+ Đối với chó nuôi có đăng ký đã được tiêm phòng dại hàng năm, cần theo dõi vật nuôi trong vòng 14 ngày.
+ Với chó, mèo không tiêm phòng dại, khi nghi mắc bệnh dại mà đã cắn, cào người thì phải nhốt theo dõi trong 90 ngày; trong trường hợp chưa cắn, cào người thì phải tiêu hủy.
* Cách hạn chế bị động vật cắn:
- Không chạy nhanh gần chó
- Không trêu chọc chó, không lại gần chó khi chó đang ngủ, đang ăn hoặc khi chó mẹ đang cho con bú
- Khi một con chó gầm gừ đến sát bạn, không được quay đầu chạy. Đứng yên tại chỗ tay duỗi hai bên. Cho chó ngửi bạn và rồi nó sẽ bỏ đi
- Nếu bị chó tấn công, giả vờ ngồi im, cuộn tròn như quả bóng và che mặt lại.
Ngoài bệnh dại, chó và mèo còn truyền nhiễm nhiều căn bệnh khác, trong đó có không ít bệnh nguy hiểm, khó chữa. Vì vậy, những gia đình có trẻ em nên hạn chế nuôi chó, mèo, vì trẻ em thường đưa vào miệng những vật dụng trên nền nhà. Tuyệt đối không cho trẻ ôm hôn chó mèo, nhất là phần đuôi của chó mèo, vì đuôi và lông dính rất nhiều chất thải. Đặc biệt là không cho trẻ nhỏ chọc phá, trêu ghẹo chó, mèo lạ, nhất là chó, mèo chạy rong ngoài đường.
Vì mục tiêu bảo vệ, chăm sóc sức khỏe của mỗi cá nhân, của người thân trong gia đình và của cộng đồng, đồng thời, bảo vệ đàn chó, mèo vật nuôi. Bệnh Dại rất nguy hiểm, quan trọng là ý thức của người dân. Khi bị chó, mèo cắn mọi người đừng chủ quan, đừng im lặng bỏ qua cơ hội vàng để phòng, chống bệnh Dại, hãy chủ động thực hiện sơ cứu và nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để thăm khám và tiêm vaccin phòng, chống bệnh Dại. Vaccin phòng chống bệnh Dại – cũng giống như các loại vaccin khác không độc hại, hãy tiêm vaccin sớm nhất có thể để tự cứu mình và cứu người.
Các hộ có nuôi chó, mèo hãy tích cực hưởng ứng việc tiêm vaccin phòng bệnh Dại cho vật nuôi để đảm bảo cho mỗi chúng ta và cộng đồng sống trong một môi trường an toàn với mục tiêu sức khỏe là trên hết.
Bs. Phạm Thành Nhân
Khoa Nội, TTYT Châu Phú