Bệnh sốt mò có thể hồi phục tốt nếu chẩn đoán và điều trị kịp thời

Bệnh Sốt mò là một bệnh do tác nhân Rickettsia tsutsugamushi, truyền sang người khi bị ấu trùng mò đốt. Bệnh có biểu hiện lâm sàng đặc trưng là sốt, sưng đau hạch (thường thấy ở hạch khu vực quanh vết mò đốt), phát ban ngoài da. Biến chứng thường gặp là viêm cơ tim, sốc nhiễm khuẩn, tổn thương đa tạng dẫn đến tử vong. Tuy nhiên, bệnh có thể được điều trị và phục hồi tốt nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Vừa qua tại khoa Truyền nhiễm,  Trung tâm Y tế huyện Châu Phú tiếp nhận và điều trị thành công cho 3 bệnh nhân Sốt mò. Bệnh nhân vào viện với biểu hiện sốt dài ngày không rõ nguyên nhân, đau nhức các khớp, đau đầu, ăn uống kém, mệt mỏi toàn thân, tự uống thuốc hạ sốt nhưng không đỡ được người nhà đưa vào viện với tình trạng sốt cao, thể trạng nhiễm trùng, người mệt lã, tiểu ít. Qua khai thác bệnh sử, yếu tố dịch tễ, thăm khám toàn diện phát hiện các vết thương đặc trưng do mò đốt ở các vị trí khó gặp: Vùng bìu, nếp bẹn đùi.. Cùng với các xét nghiệm cận lâm sàng thể hiện bệnh nhân có tình trạng nhiễm trùng, tổn thương thận cấp. Các Bác sĩ khoa Truyền nhiễm đã hội chẩn, thống nhất chẩn đoán: Sốt mò có tổn thương thận cấp. Bệnh nhân nhanh chóng được điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu, sử dụng các biện pháp hỗ trợ nâng tổng trạng. Sau 3 ngày điều trị và chăm sóc tại khoa Truyền nhiễm bệnh nhân đã hết sốt, giảm mệt, ăn uống khá hơn, giảm đau nhức toàn thân, tình trạng tổn thương thận cải thiện và được xuất viện sau 1 tuần điều trị.

Ảnh vết loét điển hình trong bệnh sốt mò của bệnh nhân tại TTYT huyện Châu Phú

Một số điểm cần lưu ý về bệnh sốt mò gây ra chẩn đoán muộn và tình trạng nặng

- Bệnh có thể đáp ứng điều trị rất tốt với 1 số nhóm kháng sinh nội bào cổ điển, thông thường như nhóm Cyclin (tetracyclin, doxycycline), Cloramphenicol, Microlid đây là kháng sinh có sẵn tại các quầy thuốc và giá thành rất rẻ. Tuy nhiên các nhóm kháng sinh thế hệ mới, phổ rộng và lưu hành phổ biến trên thị trường hiện nay như: Betalactam, Aminoglycoside, Quinolon… lại không có tác dụng điều trị. Chính vì vậy, bệnh nhân nếu mắc bệnh sốt mò mà không được điều trị đúng thuốc đặc hiệu (không chẩn đoán hoặc không nghĩ tới mầm bệnh Rickettsia tsutsugamushi) mà sử dụng các thuốc kháng sinh phổ rộng thế hệ mới hiện nay thì sẽ không thành công bệnh sẽ tiến triển nặng dẫn đến tổn thương đa tạng gây tốn kém trong điều trị và nguy cơ tử vong cao.

- Khi có các dấu hiệu nghi ngờ bệnh sốt mò, chúng ta cần thăm khám kỹ, toàn diện để tìm vết loét do mò đốt, có thể chỉ định các xét nghiệm như ELISA, PCR để xác định mầm bệnh, hoặc điều trị thử với kháng sinh đặc hiệu cũng là 1 biện pháp chẩn đoán xác định trong trường hợp không có các xét nghiệm ELISA, PCR để hỗ trợ chẩn đoán.

Dấu hiệu có thể gợi ý bệnh nhân bị sốt mò:

- Dịch tễ sống hoặc có đi đến những vùng rừng, núi nhiều cây cối rậm rạp, đây là những nơi có ấu trùng mò trú ẩn

- Sốt thời gian dài hay gặp từ 10 đến 14 ngày mà không có vị trí ổ nhiễm khuẩn rõ ràng

- Có sưng hạch vùng ngoại vi đặc biệt tại các vùng ẩm ướt như nách, bẹn. Kèm theo đó gần vị trí nổi hạch có vết loét điển hình do mò đốt (là vết loét có hình tròn hoặc hình bầu dục, nhẵn, bề mặt lõm, đóng vảy đen, không đau, không ngứa), tuy nhiên cũng có nhiều trường hợp không phát hiện được vết loét

- Xét nghiệm công thức máu thấy số lượng tiểu cầu giảm có thể nhầm lẫn với các bệnh Sốt xuất huyết dengue hay các nhiễm siêu vi khác.

- Xét nghiệm enzyme gan transaminase tăng.

Một số biện pháp phòng tránh bệnh sốt mò:

- Sốt mò là một căn bệnh khó có thể nhận biết được, khởi phát từ những vết cắn của ấu trùng mò, tuy nhiên, nó không lây truyền từ người sang người. Hiện nay chưa có vắc xin phòng bệnh nên cách tốt nhất để ngăn ngừa mắc bệnh sốt mò là phát quang môi trường sống, thường xuyên vệ sinh và diệt côn trùng cho nơi ở của mình, không nằm hoặc phơi quần áo ở những nơi ẩm ướt để tránh ấu trùng mò bám vào. Khi vào rừng tham quan hay làm việc chú ý tránh nghỉ ngơi dưới cây cỏ rậm rạp, nhiều cỏ dại, đất mùn. Không nằm dưới đất mà nằm trên võng cao. Nên mặc quần áo kín đáo, đi giầy cao cổ. Dùng thuốc xua đuổi côn trùng bôi vào vùng da trống. Đi về nên thay đồ ngay và tắm rửa sạch sẽ, không nên mặc đi lại nhiều lần. 

- Quan trọng là nếu bạn đi về từ các vùng dịch tễ và xuất hiện sốt cao, đau đầu, cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh để lại các hậu quả đáng tiếc.

BSCKI. Phan Thị Mai Thi

Khoa Nhiễm, TTYT Châu Phú